Cinsel Sapkınlıklar


Hastalar tarafından ilk etapta yalnızca bozukluk olarak algılanan veya hiç fark edilmeyen, ancak toplumsal nedenlerden ya da partnerlerinin şikayetlerinden dolayı sorun olarak tespit edilen cinsel sapkınlık (parafili); normal cinsel ilişkiden sapma anlamında kullanılan bir terimdir. Normal cinsel ilişki; karşı cinsten bir kişiyle boşalmayı amaçlayan, sevişmeyi ve penis-vajina birlikteliğini içeren bir ilişki diye tanımlanır.

Cinsel sapkınlıklar; genellikle tekrarlanan ve kişiye üzüntü veren özel cinsel fanteziler, yoğun cinsel dürtüler ve uygulamalar ile karakterize cinsel bozukluklardır.

Cinsel sapkınlıkların en tipik özelliği, cinsel uyarılma ve orgazm ile ilişkili olay, bilinçli ve bilinçsiz bileşenleriyle özel fantezilerdir. Fantazinin etkileri ve onun davranışsal gösterimi, kişinin cinsel alanın ötesine kadar uzanarak hayatını istila etmektedir.

Cinsel sapkınlıklar; büyük oranda erkeklerde gözükmektedir. Tüm parafililerin %50’sinden fazlası ilk belirtilerini 18 yaşından önce gösterirler. Parafilik davranışların meydana gelişi 15 ila 25 yaşları arasında tepe noktasına ulaşır ve tedrici olarak azalır.

Klasik psikoanalitik modelde, heteroseksüel uyum için normal gelişme sürecini tamamlayamamış kişilere parafililik kişi denir. En sık görülen cinsel sapkınlıklar; teşhircilik (egzibisyonizm), fetişizm, fortçuluk (frottörizm), pedofili (çocukculuk), mazoşizm, sadizm, röntgencilik (voyerizm), transvestik fetişizmdir.

 
Teşhircilik

Teşhircilik, birinin cinsel organlarını bir yabancıya veya tahmin etmeyen bir kişiye tekrarlanan gösterme zorlanmasıdır. Cinsel heyecan, bekleyişle oluşmakta ve boşalma sırasında veya boşalmadan sonra mastürbasyon ile sağlanmaktadır. Vakaların hemen %100’ünde teşhirci kişiler kendini kadınlara teşhir eden erkeklerdir. Yani teşhirciler genellikle erkektir; kadın ve çocukların önünde, cinsel doyuma ulaşmak amacıyla soyunur ya da cinsel bölgelerini açar. Teşhirci soyunmaktan zevk alır ve böylece cinsel doyuma ulaşabilir.

Teşhirciliğin DSM-IV-TR Tanı Ölçütleri

1-En az 6 aylık bir süre boyunca, kişinin genital organlarını, bunu beklemeyen bir yabancıya göstermesi ile ilgili yoğun, cinsel yönden uyarıcı fantezilerinin, cinsel dürtülerinin ya da davranışlarının yineleyici bir biçimde ortaya çıkması.

2-Kişi, bu cinsel dürtülerine göre davranmaktadır ya da bu kişinin cinsel dürtüleri ya da düşlemleri (fantezileri) belirgin bir sıkıntıya ya da kişilerarası sorunlara neden olmaktadır.

 
Fetişizm

Fetişizm, bilinçdışı kaygıdan kaçınmak için cinsel dürtüleri uygun olmayan nesnelere aktarma çabasıdır. Bu cinsel sapmanın özelliği, yalnızca erkeklerde rastlanmasıdır; günümüze kadar hiç bir kadın da fetişizm görülmemiştir.

Fetişizimde cinsel odaklanma insan vücudu ile yakinen ilişkili nesneler (ayakkabı, eldiven, külotlu çorap, terlik) üzerindedir. Genellikle fetiş çocukluk çağlarında kurulmuş olmasına rağmen bozukluk ergenlikte başlar. Bir defa kurulduktan sonra, bozukluk kronik olma eğilimini göstermektedir.

Fetişistlerin, fetiş cisim seçimleri, bilinçsiz, içten gelen bir mantığa göre olur ve bu cisim olmadan, fetişistin orgazma ulaşması neredeyse olanaksızdır. Cinsel eş yokluğunda, fetişin varlığı ve onu seyretme, cinsel zevki uyarmaya yeterlidir.

Fetişistin ilgisi, bedenin bir bölümünde (göğüsler, kalçalar, kalçalar, gözler, saçlar, vb.), bir giyecek ya da bir iç çamaşırda (gömlekler, sutyen, çoraplar, vb.), bir cisimde (şemsiye, mücevher, vb.), bir fiziksel özellikte (zenci kadınlar, kızıl saçlar, vb.), bir sakatlıkta (aksak ayak, kesilmiş bir üyenin kalan parçası) yoğunlaşabilir.

Genellikle fetişistler zararsız kişilerdir, çoğunlukla bekardırlar. Aldatıcı oyunlarını oynamalarını sağlayan genelevlerde dolaşır dururlar.

Fetişizm DSM-IV-TR Tanı Ölçütleri

1-En az 6 aylık bir süre boyunca, kişinin canlı olmayan nesneleri kullanmakla ilgili (örn. kadın iç çamaşırları) yoğun, cinsel yönden uyarıcı fantezilerinin, cinsel dürtülerinin ya da davranışlarının yineleyici bir biçimde ortaya çıkması.

2-Kişi, bu cinsel dürtülerine göre davranmaktadır ya da bu kişinin cinsel dürtüleri ya da düşlemleri (fantezileri) belirgin bir sıkıntıya ya da kişilerarası sorunlara neden olmaktadır.

3-Bu fetiş nesneleri aykırı-giyimde kullanılan kadın giysileri (tranvestik fetişizmde olduğu gibi) ya da taklit genital uyarı sağlamak amacıyla tasarlanmış araçlarla (örn. bir vibratör) sınırlı değildir.

 
Fortçuluk

Genellikle erkeğin orgazm amacıyla penisini tamamen giyinmiş kadının kalçalarına ya da vücudunun diğer kısımlarına sürtmesi ile belirlidir. Hareket genelde kalabalık yerlerde meydana gelmektedir, özellikle metro ve otobüslerde sıktır. Fortçuluk yapan bir kişi sıklıkla edilgen ve izoledir ve sürtünme sıklıkla onun tek tatmin yoludur.

Fortçuluğun DSM-IV-TR Tanı Ölçütleri

1-En az 6 aylık bir süre boyunca, kişinin rızası olmayan bir kişiye dokunması ve sürtünmesi ile ilgili yoğun, cinsel yönden uyarıcı fantezilerinin, cinsel dürtülerinin ya da davranışlarının yineleyici bir biçimde ortaya çıkması.

2-Kişi, bu cinsel dürtülerine göre davranmaktadır ya da bu kişinin cinsel dürtüleri ya da düşlemleri (fantezileri) belirgin bir sıkıntıya ya da kişilerarası sorunlara neden olmaktadır.

 

Pedofili (Çocukculuk)

Çocukculuk ya da küçük çocuklara cinsel ilgi duyma, çoğunlukla erkeklerde rastlanan bir sapkınlıktır; bu tür kişiler genellikle, cinayetle sonlanabileceği için bu tehlikeli eğilimine karşı bütün gücüyle savaşan zararlılardır.

Pedofili için en azından 6 aylık bir süre içerisinde 13 yaşında veya daha küçük çocuklara karşı tekrarlayıcı şiddetli cinsel istekler veya uyarılmalar olması gerekir. Pedofilili kişi en azından 16 yaşındadır ve en az kurbandan 5 yaş daha büyüktür. Çocuklarda sarkıntılıkların büyük bölümünü cinsel organların okşanması veya oral seks içermektedir. Pedofililerin %95’i heteroseksüeldir ve %50’si olay sırasında aşırı alkollüdürler.

Pedofili DSM-IV-TR Tanı Ölçütleri

1-En az 6 aylık bir süre boyunca, kişinin ergenlik dönemine girmemiş bir çocukla ya da çocuklarla (genellikle 13 yaşlarında ya da altında olanlarla) cinsel etkinlikte bulunma ile ilgili yoğun, cinsel yönden uyarıcı fantezilerinin, cinsel dürtülerinin ya da davranışlarının yineleyici bir biçimde ortaya çıkmasıdır.

2-Kişi, bu cinsel dürtülere göre davranmaktadır ya da bu kişinin cinsel dürtüleri ya da düşlemleri (fantezileri) belirgin bir sıkıntıya ya da kişilerarası sorunlara neden olmaktadır.

 
Mazoşizm

Mazoşizmismini 19. yüzyıl Avusturyalı roman yazarı Leopold Von Sacher-Masoch’nun etkinliklerinden almaktadır. Mazoşist, ancak dövülür ya da aşağılanırsa boşalabilir. Zevk alması için kurban olması gerekir. Birbirlerini tamamlayıcı oldukları için, sadizmi mazoşizmden ayırmak güçtür. Ayrıca her ikisinin birarada olduğu sapkınlara da raslanır. Durum, ikili ilişkinin bir egemen olma boyun eğme ilişkisi olduğu eski ruhsal yapıyı anımsatır.Bu durum, daha hafif derecelerde normal yaşamda da vardır. Çiftin ilişkisi, erkeğin egemen, kadının boyun eğen kişi olmaya eğilim gösterdiği bir ilişkidir; ama bazen rollerin tersine döndüğü de olur. Edebiyat, eli kamçılı, erkeğimsi kadınların kölesi olan erkek örnekleriyle doludur. Bu düşsel tip, siyah eldivenli ve çizmeli, ayaklarına kapanan aşık erkeği kamçısıyla kırbaçlayan bir kadındır. Aslında her kişinin içinde zaman zaman kıpırdanan bir sadist ve bir mazoşist yan vardır.

Mazoşist kişinin zihin meşguliyeti, cinsel ısrarlarla ve küçük düşürülme, dövülme, yaralanma diğer bir deyişle acı çektirme hareketlerini içeren tekrarlayıcı fanteziler ile ilgilidir. Mazoşizm uygulamalarına erkekler arasında daha çok rastlanmaktadır. Mazoşist kişilerin çocukluktan gelen ve onları acının cinsel memnuniyet için ön şart olduğuna ikna eden deneyimleri vardır. Mazoşist kişilerin yaklaşık %30’ unda ayrıca sadist fantezilerde vardır.

MazoşizmDSM-IV-TR Tanı Ölçütleri

1-En az 6 aylık bir süre boyunca, kişinin hakaret edilme, dövülme, bağlanma yada başka bir biçimde ıstırap çekme eylemi (taklidi değil gerçeği) ile ilgili yoğun, cinsel yönden uyarıcı fantezilerin, cinsel dürtülerin ya da davranışların yineleyici bir biçimde ortaya çıkması.

2-Bu fanteziler, cinsel dürtüler ya da davranışlar klinik açıdan belirgin bir sıkıntıya ya da toplumsal, mesleki alanlarda ya da önemli diğer işlevsellik alanlarında bozulmaya neden olmaktadır

 
Sadizm

Bu cinsel sapkınlık biçimi adını, XVIII. yüzyılda, orgazma ulaşabilmek için cinsel eşine fiziksel ve ruhsal acılar çektirmeye dayanan bu zevk biçimini ilk kez tanımlayan ünlü Marquis de Sade’dan alır.Sadist, işkence yapar ve uyandırdığı acılardan zevk duyar; kurbanlarının çığlıkları keyfini artırır ve ona yoğun bir cinsel haz verir. Sadizm bazen, cinayete kadar varabilir.

Sadizm DSM-IV-TR Tanı Ölçütleri

1-En az 6 aylık bir süre boyunca, kişinin, başka birinin psikolojik ya da fiziksel olarak ıstırap çekmesi (hakaret etme de içinde olmak üzere) eylemi (taklit değil gerçeği) ile ilgili yoğun, cinsel yönden uyarıcı fantezilerinin, cinsel dürtülerinin ya da davranışlarının yineleyici bir biçimde ortaya çıkması.

2-Kişi, buna onay vermeyen birine karşı bu cinsel dürtülerine göre davranmaktadır ya da kişinin cinsel dürtüleri ya da düşlemleri (fantezileri) belirgin bir sıkıntıya ya da kişilerarası sorunlara neden olmaktadır.

 
Röntgencilik

Çıplak olan ya da soyunan, giyinen ya da cinsel etkinlikte bulunan kişiyi gözetlemeyi içeren, fanteziler ve etkinlikler ile tekrarlayıcı uğraşıdır. Mastürbasyonla orgazm genelde olay sırasında veya olaydan sonra meydana gelmektedir.

Röntgencilik DSM-IV-TR Tanı Ölçütleri

1-En az 6 aylık bir süre boyunca, kişinin bunu beklemeyen bir kişiyi çıplakken, soyunurken ya da cinsel etkinlikte bulunurken gözetleme eylemi ile ilgili yoğun, cinsel yönden uyarıcı fantezilerinin, cinsel dürtülerinin ya da davranışlarının yineleyici bir biçimde ortaya çıkması.

2-Kişi, bu cinsel dürtülerine göre davranmaktadır ya da bu kişinin cinsel dürtüleri ya da düşlemleri (fantezileri) belirgin bir sıkıntıya ya da kişilerarası sorunlara neden olmaktadır.

 
Transvestik Fetişizm

Transvestik fetişizm heteroseksüel erkeklerin kadın elbiselerine bürünme fantezileri ve cinsel isteklerini cinsel uyarılma ve mastürbasyon veya cinsel ilişki için yardımcı öğe olarak kullanmalarını tanımlar. Transvestik fetişizm tipik olarak çocuklukta veya erken gençlik döneminde başlar. Yıllar geçtikçe transvestik fetişizmli bazı erkekler devamlı olarak kadın gibi giyinmek ve yaşamak isterler. Genellikle birden fazla kadın giysisi çeşit kullanmakta, sıklıkla bütün dolap bu giysilerle doludur. Transvestik fetişizmli kişi karşıt giyindiği zaman, genellikle transseksüalizmdeki dereceye ulaşmamasına rağmen kadınsı görünüşü göze çarpar. Kadın elbiseleri giydikleri zaman, tranvestik fetişizmli erkeklerin görünüşü ve mesleki davranışı aşırı erkesi olabilir.

Transvestik Fetişizm DSM-IV-TR Tanı Ölçütleri

1-En az 6 aylık bir süre boyunca, heteroseksüel bir erkekle, aykırı-giyim ile ilgili yoğun, cinsel yönden uyarıcı fantezilerin, cinsel dürtülerin ya da davranışların yineleyici bir biçimde ortaya çıkması

2-Bu fanteziler, cinsel dürtüler ya da davranışlar klinik açıdan belirgin bir sıkıntıya ya da toplumsal, mesleki alanlarda ya da önemli diğer işlevsellik alanlarında bozulmaya neden olmaktadır.